STOMA VE YARA
BAKIM HEMŞİRELERİ ETİK İLKELERİ - 2014
Yara Ostomi İnkontinans Hemşireleri Derneği tarafından 2014 yılında
geliştirilmiştir.
A- AMAÇ
Stoma ve yara bakım hemşireleri etik ilkelerinin amacı şöyle
tanımlanabilir. Stoması, yarası ve inkontinansı olan bireylere bakım veren
hemşirelerin, mesleki uygulamalarında etik ilkelere uygun davranışlarını
tanımlamak, sorumlulukları konusunda işbirliği yaptıkları sağlık
profesyonellerini ve toplumu bilgilendirmek ve yol gösterici olmak.
B- KAPSAM
Bu etik ilkeler; stoma, yara ve inkontinans sorunu olan ve
doku bütünlüğünün bozulduğu tüm durumlarda bireylere bakım veren stoma ve yara
bakım hemşirelerine ilişkindir.
C- DAYANAK
Bu etik ilkeler; hasta haklarına, hasta hakları
bildirgelerine, Uluslararası Hemşireler Konseyi’nin Etik Kodları’na, Türk
Hemşireler Derneği’nin Etik İlke ve Sorumluluklar metnine, Dünya Enterostomal
Terapistler Konseyi’nin Hemşirelik Uygulama Kodlarına ve Uluslararası
Ostomililer Birliği’nin hazırladığı Ostomili Bireylerin Hakları’na dayanılarak
hazırlanmıştır.
D- ÖZERKLİĞE SAYGI İLKESİ
Stoma ve yara bakım hemşiresi, stoma, yara ve inkontinansı
olan bireyin;
1. Onuruna, mahremiyetine ve haklarına saygı duyar ve korur.
2. İnançlarına, değerlerine ve kültürüne saygı duyar.
3. Bakım konusunda doğru ve yeterli şekilde bilgilenmesini
sağlar.
4. Kendi bakımına yönelik kararlara katılmasını sağlar.
5. Bakımına yönelik sözlü izin / yazılı onam alır.
6. Bakıma katılmasını sağlar.
7. Kişisel bilgilerinin gizliliğine ve mahremiyetine özen
gösterir
8. 4. ve 5. ilkelerin yerine getirilemediği durumlarda,
bireyin özerkliğinin korunmasını garanti altına alan hukuksal ve etik
yaklaşımları uygular.
E- YARAR SAĞLAMA / ZARAR VERMEME İLKESİ
Stoma ve yara bakım hemşiresi;
1. Ameliyat öncesi dönemde bireyle işbirliği içinde stoma
bölgesini belirleyerek, stomanın birey için en uygun bölgede açılmasını sağlar.
2. Bireyin gereksinimleri doğrultusunda bakım, eğitim, danışmanlık
ve rehabilitasyon hizmeti vermek suretiyle sağlık bakımından en iyi şekilde
yararlanmasını sağlar.
3. Bireyin en uygun malzemelerle bakım almasını sağlar.
4. Uygun bireylere kolostomi irrigasyonunu öğreterek yaşam
kalitelerini artırır.
5. Bireyin ihmal, dikkatsizlik ve deneyimsizlik nedeniyle
zarar görmesini önleyici tedbirler alır.
6. Bireyde gelişebilecek problemlere/ komplikasyonlara
yönelik önlemler alır.
7. Stoma ve yara bakım ürünlerinin seçimi, üretimi ve
pazarlamasıyla ilgili kişi ve kuruluşlarla iletişiminde daima bireyin yararını
gözetir ve gerektiğinde savunuculuğunu üstlenir.
8. Bireyin tedavisinin sürekliliğini sağlamak / düzenlemek
konusunda görev üstlenir.
F- ADALET İLKESİ
Stoma ve yara bakım hemşiresi;
1. Bireye cinsiyet, yaş, ırk, renk, inanç, milliyet, siyasi
ve sosyal durum farkı gözetmeksizin bakım, eğitim, danışmanlık ve
rehabilitasyon hizmeti verir.
2. Bakım verirken tüm kaynakları (insan gücü, malzeme, zaman vb.)
adil bir şekilde kullanır.
3. Bireyleri ülkenin sağlık destek sistemlerine ilişkin
sunduğu finansal olanaklar ve hizmetler hakkında bilgilendirir.
4. Bireyin kendisi için en uygun stoma ve yara bakım ürününü
kullanabilmesi için ülkede mevcut olan ürünleri tanımasını sağlar.
5. Bireyin yaşamını kolaylaştırmak amacıyla ulusal ve
uluslararası destek kuruluşları hakkında bilgilenmesine yardımcı olur.
6. Kişi, kurum ve kuruluşlarla herhangi bir çıkar ilişkisine
girmez.
G- MESLEĞİNE KARŞI SORUMLULUKLARI
Stoma ve yara bakım hemşiresi;
1. Stoma ve yara bakım hemşireliği alanının onurunu koruyacak
şekilde davranışta bulunur.
2. Stoma, yara ve inkontinans konularında araştırmalar yaparak
yeni kanıtlar oluşturur.
3. Stoma, yara ve inkontinans alanında yeni ürün
geliştirilmesine katkı sağlar.
4. Stoma, yara ve inkontinans konularında standartlar
geliştirir.
5. Stoma ve yara bakım hemşireliğinin ülkede ve dünyada
gelişmesine katkı sağlar.
6. Mesleki gelişimini sürdürür ve meslektaşlarının
gelişmesine katkı verir.
7. Stoma ve yara bakım hemşirelerinin ekonomik ve sosyal
durumlarını, çalışma koşullarını pozitif yönde geliştirmeye yönelik mesleki
örgütlere katkı sağlar.
8. Stoma ve yara bakımı konusundaki görev ve yetkilerini
yetkin olmayan kişi ve kuruluşlara devretmez.
Yara Ostomi İnkontinans Hemşireleri Derneği tarafından Temmuz
2014 yılında geliştirilmiştir. “Stoma ve Yara Bakım Hemşireliği Etik
İlkeleri”nin geliştirilmesine katkıda bulunan aşağıdaki kişilere teşekkür eder.
Etik ilkeleri geliştiren ve son şeklini veren komisyon üyeleri;
Ayişe Karadağ, Prof. Dr., YOİHDER Yönetim Kurulu Üyesi
Zehra Göçmen Baykara, Dr., YOİHDER Yönetim Kurulu Üyesi
Etik ilkelerin geliştirilmesine katkıda bulunan komisyon
Üyeleri
Mine Çandır, YOİHDER Üyesi
Gülseren Süler, YOİHDER Üyesi
Nevra Demir, Uzm., Arş. Gör, YOİHDER Üyesi
Etik ilkelerin içeriğine ve Türkçe Dilbilimi uygunluğuna
görüş veren uzmanlar
Yasemin Yalım, Prof. Dr. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Serap Şahinoğlu, Prof. Dr. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Leyla Dinç, Prof. Dr. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik
Fakültesi
S. Dilek Yalçın Çelik, Prof. Dr. Hacettepe Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi